با وجود تلاش گسترده اروپا، به‌ویژه در هلند، برای کاهش مصرف گاز طبیعی و رشد سهم انرژی‌های تجدیدپذیر، شواهد فنی و اقتصادی نشان می‌دهد که حذف کامل گاز در کوتاه‌مدت می‌تواند به بحران‌هایی در امنیت انرژی و پایداری شبکه برق منجر شود. انرژی‌های تجدیدپذیر، به‌تنهایی، هنوز توان تأمین پایدار برق در همه شرایط را ندارند.
تجربه هلند: کاهش گاز، افزایش چالش
هلند که تا دو دهه پیش بیش از نیمی از برق خود را از گاز تأمین می‌کرد، پس از بحران اوکراین، وابستگی خود به گاز را کاهش داد. در نیمه اول ۲۰۲۵، تنها یک‌سوم برق این کشور از گاز تولید شد. همزمان، سهم انرژی بادی ۵۷٪ و خورشیدی ۳۴٪ افزایش یافت، اما کاهش گاز با چالش‌هایی جدی همراه بوده است.
محدودیت‌های انرژی‌های تجدیدپذیر
تولید برق از باد و خورشید وابسته به شرایط جوی و ساعات روز است. در زمستان‌های کم‌باد یا شب‌های طولانی، تولید برق به‌شدت کاهش می‌یابد. در چنین شرایطی، نیاز به منابع قابل اطمینان مانند نیروگاه‌های گازی بیشتر می‌شود تا تعادل عرضه و تقاضا حفظ شود.
قیمت برق و نقش گاز
با وجود کاهش گاز در هلند، قیمت عمده‌فروشی برق به حدود ۹۰ یورو به ازای هر مگاوات‌ساعت رسیده؛ رقمی ۳۰٪ بیشتر از فرانسه که به انرژی هسته‌ای تکیه دارد. این اختلاف قیمتی نشان می‌دهد که گذار به انرژی‌های پاک، فرایندی پرهزینه و پیچیده است.
نمونه‌ای از کانادا: پشتیبانی نه جایگزینی
در نیوبرانزویک کانادا، نیروگاه گاز طبیعی ۴۰۰ مگاواتی در حال احداث است. این پروژه برای پشتیبانی از شبکه برق و کاهش مصرف زغال‌سنگ و نفت طراحی شده است. با وجود انتشار احتمالی گازهای گلخانه‌ای، نقش این نیروگاه در تأمین برق پایدار و فوری بسیار حیاتی است.
مزایای گاز طبیعی در گذار انرژی
گاز طبیعی امکان روشن و خاموش شدن سریع نیروگاه‌ها را فراهم می‌کند؛ ویژگی‌ای که برای مدیریت نوسانات برق ناشی از انرژی‌های بادی و خورشیدی ضروری است. همچنین، نسبت به زغال‌سنگ، حدود ۵۰٪ دی‌اکسیدکربن کمتری منتشر می‌کند و گزینه‌ای میانه برای دوران گذار به شمار می‌رود.
امنیت انرژی؛ درس‌های بحران اوکراین
قطع ناگهانی گاز روسیه به اروپا نشان داد که اتکا صرف به تجدیدپذیرها بدون منابع پشتیبان، می‌تواند خطرناک باشد. نیروگاه‌های گازی، به عنوان بخشی از زیرساخت‌های داخلی، نقش مهمی در تنوع‌بخشی و امنیت شبکه دارند.
محدودیت‌های فنی و اقتصادی انرژی پاک
ساخت زیرساخت‌های گسترده برای انرژی‌های تجدیدپذیر زمان‌بر است و فناوری‌های ذخیره‌سازی مانند باتری‌های بزرگ‌مقیاس هنوز هزینه‌بر و ناکارآمد هستند. در روزهای کم‌باد یا کم‌آفتاب، این ضعف‌ها می‌تواند به خاموشی‌های گسترده منجر شود.
هرچند کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی ضروری است، اما حذف سریع گاز طبیعی می‌تواند پایداری شبکه را تهدید کند. سیاست‌گذاران باید با نگاهی متعادل، مصرف گاز را به‌تدریج کاهش داده، در عین حال از آن به‌عنوان پشتیبان انرژی‌های پاک بهره بگیرند.
