روابط ژئوپلیتیکی، امنیت انرژی و گذار به سوخت‌های پاک، همگی نقش LNG را برای زنجیره تامین پررنگ‌تر از همیشه کرده‌اند
در حالی که زنجیره‌های تأمین جهانی انرژی تحت تأثیر تحولات ژئوپلیتیکی دستخوش تغییر شده‌اند، گاز طبیعی مایع (LNG) به عنوان یک عامل حیاتی در تضمین امنیت انرژی و پیشبرد راهبردهای کربن‌زدایی مطرح شده است.
به گزارش گاز بنیان ، آیلا مجید در گزارشی که از سوی مجمع جهانی اقتصاد منتشر شده در این باره می‌نویسد: کشورها امروز به این درک رسیده‌اند که امنیت انرژی دیگر صرفاً تابع عرضه و تقاضا نیست، بلکه به شدت به ثبات سیاسی، روابط بین‌الملل و تاب‌آوری اقتصادی وابسته است.
بحران‌های اخیر در اطراف تنگه هرمز — یکی از گلوگاه‌های مهم انتقال نفت و گاز در جهان — بار دیگر شکنندگی زنجیره‌های تأمین انرژی را به رخ کشید.
به دنبال تهدیدهای ایران برای انسداد این مسیر حیاتی، نرخ حمل و نقل دریایی به شکل چشمگیری افزایش یافت؛ موضوعی که فشار مضاعفی بر اقتصادهای آسیب‌پذیری مانند پاکستان و بنگلادش وارد کرد.
در چنین شرایطی، LNG به عنوان یک راه‌حل انعطاف‌پذیر و قابل اعتماد در برابر شوک‌های عرضه مطرح می‌شود. این سوخت پاک‌تر نسبت به زغال‌سنگ، امکان واکنش سریع به تغییرات بازار را فراهم می‌کند و در عین حال با فناوری‌های نوینی همچون جذب و ذخیره کربن (CCS) و تولید هیدروژن سبز نیز هم‌افزایی دارد.
آسیا در مرکز توجه
جنوب و جنوب‌شرق آسیا، به‌عنوان مناطقی با رشد سریع جمعیت و افزایش روزافزون تقاضای انرژی، در حال تبدیل شدن به صحنه اصلی توسعه زیرساخت‌های LNG هستند.
- هند با برخورداری از هفت پایانه فعال LNG، در مسیر افزایش ۶۰ درصدی تقاضای خود تا سال ۲۰۳۰ قرار دارد. این رشد عمدتاً از سوی بخش نیرو و حمل‌ونقل هدایت می‌شود.
- تایلند و بنگلادش نیز با گسترش پایانه‌ها و واحدهای شناور ذخیره‌سازی و بازگازسازی، در پی تأمین پایدار برق هستند.
- پاکستان نیز در دهه گذشته، با بهره‌گیری از LNG توانست بحران انرژی خود را مدیریت کند و در سال ۲۰۲۳، ۴۲٪ از سبد انرژی خود را از طریق LNG تأمین کرد. اگرچه به دلیل چالش‌های اقتصادی و گسترش تجدیدپذیرهای خارج از شبکه، واردات کاهش یافته، اما انتظار می‌رود در بلندمدت و با به‌روزرسانی زیرساخت‌ها، روند رشد مجدد آغاز شود.
آمریکا، استرالیا و قطر؛ غول‌های صادرات LNG
در سطح جهانی، ایالات متحده، استرالیا و قطر سه بازیگر اصلی بازار LNG هستند. آمریکا با توسعه پروژه‌هایی چون Corpus Christi و Golden Pass، ظرفیت صادراتی خود را تا سال ۲۰۲۶ به ۱۶.۴ میلیارد فوت مکعب در روز خواهد رساند.
از سال ۲۰۱۹ تاکنون، آمریکا بیش از نیمی از تصمیم‌های نهایی سرمایه‌گذاری در پروژه‌های LNG را به خود اختصاص داده است.
نقش حیاتی در گذار به انرژی پاک
یکی از مهم‌ترین مزایای LNG، نقش آن در کاهش انتشار کربن است. گاز طبیعی در مقایسه با زغال‌سنگ، حدود ۵۰٪ دی‌اکسیدکربن کمتری منتشر می‌کند. کشورهایی نظیر هند تلاش دارند سهم گاز در سبد انرژی خود را به‌شکل چشمگیری افزایش دهند.
در همین راستا، پروژه‌هایی مانند Gorgon در استرالیا که سالانه بیش از ۴ میلیون تن دی‌اکسیدکربن جذب می‌کند، نمونه‌ای از همگرایی LNG با فناوری‌های زیست‌محیطی هستند.
همکاری ژاپن با کشورهای جنوب آسیا برای آزمایش فناوری CCS در نیروگاه‌های گازی، و بهره‌برداری از زیرساخت‌های LNG برای توسعه هیدروژن سبز در هند نیز از دیگر نشانه‌های این روند است.
چالش‌ها و فرصت‌ها در افق پیش‌رو
با وجود دورنمای روشن تقاضای بلندمدت، بازار جهانی LNG در کوتاه‌مدت با نوسانات قیمتی مواجه است. پیش‌بینی‌ها حاکی از احتمال مازاد ۶۳ میلیون تنی LNG تا سال ۲۰۳۰ است که می‌تواند به ثبات قیمت‌ها کمک کند. با این حال، سال ۲۰۲۵ احتمالاً شاهد تلاطم‌های بیشتر خواهد بود.
در این میان، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های انعطاف‌پذیر، قراردادهای بلندمدت و تنوع‌بخشی به منابع تأمین، سه کلید اصلی موفقیت کشورها در مسیر تضمین امنیت انرژی و توسعه پایدار خواهند بود.
در نهایت اینکه در جهانی با ناپایداری‌های ژئوپلیتیکی و فشار فزاینده برای گذار به انرژی‌های پاک، کشورها باید با چشم‌اندازی واقع‌بینانه، انعطاف‌پذیر و نوآورانه وارد عمل شوند.
LNG، هرچند راه‌حل نهایی نیست، اما نقش یک پل حیاتی را ایفا می‌کند — پلی که میان امنیت انرژی امروز و آینده‌ای پایدار و کم‌کربن قرار دارد.
