تصمیم آمریکا برای جلوگیری از واردات گاز ترکمنستان از مسیر ایران، عراق را با کاهش حدود ۳ هزار مگاواتی در ظرفیت تولید برق مواجه کرده و بحران انرژی این کشور را تشدید خواهد کرد.
به گزارش گاز بنیان ؛ رویترز با انتشار خبری مدعی شد تلاش عراق برای کاهش بحران مزمن برق از طریق واردات گاز ترکمنستان و انتقال آن از خاک ایران، تحت فشار ایالات متحده شکست خورد و بغداد را وادار به جستجوی راه‌های جایگزین برای تأمین انرژی کرده است.
عراق نفت‌خیز از زمان حمله آمریکا در سال ۲۰۰۳ و سقوط صدام حسین، همواره در تأمین برق پایدار ناتوان بوده است. مردم ناچار به استفاده از ژنراتورهای خصوصی پرهزینه شده‌اند که فشار اقتصادی و نارضایتی اجتماعی را افزایش داده است.
طرح اولیه که در سال ۲۰۲۳ پیشنهاد شد، شامل صادرات گاز ترکمنستان به عراق از طریق ایران بود. طبق این قرارداد سوآپ، ایران گاز را دریافت و به عراق تحویل می‌داد. اما این موضوع خطر نقض تحریم‌های آمریکا علیه تهران را داشت و نیازمند موافقت واشنگتن بود. آن موافقت هرگز صادر نشد. دولت ترامپ سیاست «فشار حداکثری» علیه ایران را تشدید کرده است.
میان دو متحد
چهار مقام عراقی و هفت سند رسمی نشان می‌دهد بغداد ماه‌ها تلاش کرده تا رضایت واشنگتن را برای واردات سالانه حدود ۵ میلیارد متر مکعب گاز ترکمن از طریق شرکت ملی گاز ایران (NIGC) جلب کند.
بر اساس پیش‌نویس قرارداد، ایران هیچ پولی دریافت نمی‌کرد و فقط سهمی معادل حداکثر ۲۳٪ از حجم روزانه گاز برای مصرف داخلی برمی‌داشت. بغداد حتی پیشنهاد داده بود ناظری بین‌المللی بر رعایت تحریم‌ها و مقررات ضدپولشویی نظارت کند.
با وجود این، مخالفت آمریکا در نهایت قرارداد را متوقف کرد و عراق را در موقعیت دشوار بین دو متحد اصلی خود — واشنگتن و تهران — قرار داد.
عدیل کریم، مشاور نخست‌وزیر عراق در امور برق، به رویترز گفت: «پیشبرد این قرارداد می‌توانست باعث تحریم بانک‌ها و مؤسسات مالی عراقی شود، بنابراین فعلاً متوقف شده است».
وابستگی عراق به گاز ایران
عراق بیش از یک دهه است که به گاز و برق وارداتی از ایران وابسته است. گاز ایران نزدیک به یک‌سوم برق عراق را تأمین می‌کند و در سال ۲۰۲۴ واردات روزانه به ۹.۵ میلیارد متر مکعب رسید.
هرچند عراق دومین تولیدکننده بزرگ نفت اوپک است، اما به دلیل سرمایه‌گذاری اندک و نبود زیرساخت، بخش زیادی از گاز همراه نفت را می‌سوزاند. در سال ۲۰۲۳ تنها ۱۱ میلیارد متر مکعب گاز برای مصرف برق یا صنعت برداشت شد.
تحریم‌ها و شکست قرارداد ترکمنستان
دولت ترامپ در مارس معافیت‌های تحریمی را لغو کرد؛ معافیت‌هایی که از ۲۰۱۸ به عراق اجازه می‌داد هزینه واردات برق ایران را بپردازد. این تصمیم موجب کاهش حدود ۳۰۰۰ مگاوات از ظرفیت تولید برق شد بیش از ۱۰٪ کل ظرفیت عراق و میلیون‌ها خانه را تحت تأثیر قرار داد. وزارت برق عراق هشدار داد که شکست قرارداد ترکمنستان می‌تواند توان نیروگاه‌های گازی را در تابستان به خطر بیندازد.
تنوع‌بخشی از طریق ال ان جی و قطر
با بسته شدن مسیر ترکمنستان، عراق به دنبال واردات گاز طبیعی مایع (LNG) از قطر و عمان است و قصد دارد پایانه شناور LNG اجاره کند. همزمان با شرکت‌های بزرگ نفتی مانند «توتال‌انرژیز»، بی‌پی و شورون قراردادهایی امضا کرده تا پروژه‌های گاز خود را سرعت دهد.
توتال هفته گذشته فاز دوم توسعه میدان «رتاوی» را آغاز کرد؛ بخشی از یک پروژه ۲۷ میلیارد دلاری برای افزایش تولید نفت، گاز و برق عراق. بی‌پی نیز در مارس تأیید نهایی برای بازتوسعه میدان نفتی عظیم کرکوک را دریافت کرد.
