گاز بنیان : ترکیه قصد دارد تا پایان ۲۰۲۸ بیش از نیمی از نیاز گازی خود را از طریق تولید داخلی و واردات ال ان جی از آمریکا تأمین کند. این تصمیم می‌تواند بازارهای اروپایی گاز روسیه و ایران را به شدت تحت تأثیر قرار دهد و ترکیه را به یک هاب منطقه‌ای گاز تبدیل کند.
خبرگزاری رویترز ؛ ترکیه قصد دارد تا پایان سال ۲۰۲۸ بیش از نیمی از نیاز گازی خود را با افزایش تولید داخلی و واردات گاز طبیعی مایع (ال ان جی) از آمریکا تأمین کند. این اقدام می‌تواند آخرین بازار بزرگ اروپایی برای گاز روسیه و ایران را به شدت تحت تأثیر قرار دهد.
کاهش وابستگی ترکیه به گاز روسیه و ایران
واشنگتن در ماه‌های اخیر به اعضای ناتو از جمله ترکیه فشار آورده است تا روابط انرژی خود با مسکو و تهران را کاهش دهند. در دیدار ۲۵ سپتامبر در کاخ سفید، رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، از رجب طیب اردوغان خواست خرید گاز از روسیه را کاهش دهد.
کارشناسان می‌گویند ترکیه با تنوع‌بخشی به منابع تأمین خود، امنیت انرژی خود را افزایش داده و به هدف تبدیل شدن به هاب منطقه‌ای گاز نزدیک‌تر می‌شود. آنکارا قصد دارد گاز وارداتی و تولید داخلی خود را به اروپا صادر کند و در داخل کشور، از گاز روسیه و ایران استفاده کند.
روسیه هنوز بزرگ‌ترین تأمین‌کننده گاز ترکیه است، اما سهم آن از بازار این کشور از بیش از ۶۰ درصد دو دهه پیش به ۳۷ درصد در نیمه اول ۲۰۲۵ کاهش یافته است. اکثر کشورهای اروپایی پس از تهاجم روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ واردات خود از این کشور را متوقف کردند.
افزایش تولید داخلی و واردات ال ان جی جایگزین
قراردادهای بلندمدت خطوط لوله روسیه با ترکیه برای تأمین سالانه ۲۲ میلیارد مترمکعب گاز نزدیک به انقضا است. قرارداد ۱۰ میلیارد مترمکعبی ایران نیز تا اواسط سال آینده پایان می‌یابد، در حالی که قراردادهای آذربایجان به مجموع ۹.۵ میلیارد مترمکعب تا سال‌های ۲۰۳۰ و ۲۰۳۳ معتبر هستند.
در همین حال، ترکیه با افزایش تولید داخلی و توسعه پایانه‌های واردات ال ان جی از آمریکا و الجزایر، منابع جایگزین را گسترش داده است. پیش‌بینی می‌شود تولید داخلی و واردات LNG تا سال ۲۰۲۸ به بیش از ۲۶ میلیارد مترمکعب در سال برسد؛ در حالی که امسال ۱۵ میلیارد مترمکعب است.
این میزان بیش از نیمی از تقاضای ترکیه برای گاز (حدود ۵۳ میلیارد مترمکعب) را پوشش می‌دهد و واردات از خطوط لوله را به حدود ۲۶ میلیارد مترمکعب کاهش می‌دهد، یعنی کمتر از مجموع ۴۱ میلیارد مترمکعب قراردادهای فعلی با روسیه، ایران و آذربایجان.
ترکیه برای حمایت از این برنامه، قراردادهای ال ان جی با ارزش ۴۳ میلیارد دلار با تأمین‌کنندگان آمریکایی امضا کرده است، از جمله قرارداد ۲۰ ساله با شرکت Mercuria در سپتامبر ۲۰۲۵. ظرفیت واردات LNG ترکیه به ۵۸ میلیارد مترمکعب در سال رسیده که کافی است تا تمام نیاز داخلی را تأمین کند.
با وجود این، گاز روسیه همچنان با ظرفیت کامل جریان دارد و کرملین اعلام کرده همکاری با ترکیه همچنان قوی است.
کارشناسان معتقدند که ترکیه می‌تواند در دو تا سه سال آینده واردات گاز از روسیه را کاهش دهد، اما احتمالاً این کار را انجام نخواهد داد، زیرا گاز روسیه از نظر قیمت رقابتی است و مازاد آن می‌تواند برای فشار بر سایر تأمین‌کنندگان استفاده شود.
پیامدهای منطقه‌ای و نقش ترکیه به عنوان هاب گازی
وزیر انرژی ترکیه، آلپارسلان بایراکتار، در مصاحبه‌ای اعلام کرده که ترکیه باید از تمام تأمین‌کنندگان موجود، از جمله روسیه، ایران و آذربایجان گاز دریافت کند، اما ال ان جی آمریکا گزینه ارزان‌تری ارائه می‌دهد.
کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که پس از ممنوعیت واردات انرژی روسیه در اروپا تا سال ۲۰۲۸، ترکیه می‌تواند گاز روسیه و ایران را در داخل بسوزاند، تولید داخلی خود را صادر کند و ال ان جی وارداتی را مجدداً به اروپا صادر نماید.
علاوه بر گاز، ترکیه روابط اقتصادی و انرژی عمیقی با روسیه دارد. روساتوم در حال ساخت نخستین نیروگاه هسته‌ای ترکیه است و روسیه بزرگ‌ترین تأمین‌کننده نفت خام و دیزل این کشور محسوب می‌شود.
لازم به ذکر است که ترکیه از سال گذشته نیز گام‌های مهمی در مسیر تبدیل شدن به یک هاب گاز طبیعی در منطقه برداشته است. در سپتامبر ۲۰۲۴، وزیر انرژی و منابع طبیعی ترکیه، آلپارسلان بایراکتار، در نمایشگاه و کنفرانس Gastech 2024 در هیوستون حضور یافت و سیاست‌های انرژی ترکیه را برای رسیدن به این هدف معرفی کرد.
در همان رویداد، ترکیه توافق بلندمدت LNG با یک شرکت جهانی را امضا کرد، مشابه توافق‌هایی که پیش‌تر با سه شرکت دیگر منعقد شده بود. این اقدامات نشان می‌دهد که ترکیه از سال ۲۰۲۴ به‌طور مستمر زیرساخت‌های واردات LNG و تنوع‌بخشی به سبد انرژی خود را توسعه داده و برنامه‌های خود برای تبدیل شدن به یک مرکز انرژی منطقه‌ای را پیگیری کرده است.
